แชร์

วิธีเลือกชั้นวางสินค้า (Racking) ให้เหมาะกับสินค้า

BS&DC SAI5

อัพเดทล่าสุด: 12 ธ.ค. 2025

4 ผู้เข้าชม

การเลือกชั้นวางสินค้าในคลัง (Racking System) เป็นเรื่องสำคัญมาก เพราะมีผลต่อความปลอดภัย พื้นที่จัดเก็บ และความเร็วในการทำงานของคลังสินค้าโดยตรง หากเลือกไม่เหมาะสม อาจเกิดปัญหาสินค้าเสียหาย เดินงานล่าช้า หรือใช้พื้นที่ไม่คุ้มค่าได้
ต่อไปนี้คือวิธีเลือกชั้นวางสินค้าแบบเข้าใจง่ายๆ ที่ทุกธุรกิจใช้ได้จริง

1. ดู "ลักษณะสินค้า" เป็นหลัก
ก่อนเลือกชั้นวาง คุณต้องรู้ว่าสินค้าแบบไหนที่ต้องเก็บ

หนักมาก เช่น ชิ้นส่วนเครื่องจักร ควรใช้ Selective Racking, Drive-in, หรือชั้นวางเหล็กที่รองรับน้ำหนักสูง
เบาหรือชิ้นเล็ก เช่น กล่องยา, เครื่องเขียน ใช้ Longspan Rack หรือ Boltless Shelf ก็พอ
สินค้าพาเลท (Palletized) ใช้ Pallet Rack เป็นมาตรฐาน
สินค้าที่ยาว เช่น ท่อต่างๆ ใช้ Cantilever Rack
สินค้าความสูงต่างกันเยอะ ใช้ชั้นวางที่ปรับระดับได้

ยิ่งรู้ลักษณะสินค้าแม่น การเลือกก็ง่ายขึ้น

2. ดู "น้ำหนักต่อชั้น" และ "น้ำหนักรวม"
จำนวนกิโลกรัมต่อชั้นเป็นตัวกำหนดเลยว่า ชั้นวางแบบไหนเหมาะ

ถ้าเก็บพาเลทหนักเกิน 800 - 1500 kg/พาเลท ต้องใช้ Heavy Duty Pallet Rack
ถ้าเก็บสินค้าเบาน้ำหนักประมาณ 100 - 300 kg/ชั้น Medium Duty Shelf ก็พอ

การประเมินน้ำหนักผิดเพียงเล็กน้อยอาจทำให้โครงสร้างชั้นวางบิดหรือพังได้ ควรเลือกแบบที่รองรับได้มากกว่าน้ำหนักจริงอย่างน้อย 20%

3. ดู "พื้นที่คลัง" และทางเดิน
พื้นที่เป็นเรื่องใหญ่ที่สุดในการวางแผน

พื้นที่แคบ ใช้ Narrow Aisle Racking (VNA)
อยากประหยัดทางเดิน Drive-in/Drive-thru Rack
คลังเพดานสูง ใช้ชั้นวางสูงหลายชั้นเพื่อคุ้มค่าพื้นที่แนวดิ่ง

ก่อนเลือกควรดูรถยกที่ใช้งานด้วย รถยกแต่ละแบบต้องการความกว้างทางเดินไม่เท่ากัน

4. ดู "รอบการหมุนสินค้า" (Fast-moving / Slow-moving)

สินค้าเคลื่อนไหวเร็ว (Fast-moving) ควรใช้ Selective Pallet Rack เพราะหยิบง่าย เข้าถึงทุกพาเลท
สินค้าเคลื่อนไหวช้า (Slow-moving) ใช้ชั้นวางที่แน่นขึ้นได้ เช่น Drive-in Rack เพื่อประหยัดพื้นที่

ถ้าสินค้าต้องหมุนเข้า - ออกแบบเข้าก่อนออกก่อน (FIFO) หรือเข้าหลังออกก่อน (LIFO) ก็มีผลต่อการเลือกด้วย เช่น

FIFO Flow Rack, Push-back Rack
LIFO Drive-in Rack

5. ดู "ความปลอดภัย" เป็นอันดับแรก
ชั้นวางต้องมีอุปกรณ์เสริมเพื่อป้องกันอุบัติเหตุ เช่น

Guard rail ป้องกันรถยกชน
Rack protector ป้องกันคอลัมน์
แผ่นกันตกด้านหลัง (Back mesh)

และควรตรวจสอบโครงสร้างเป็นประจำ โดยเฉพาะคลังที่ใช้รถยกหนัก

6. งบประมาณและการดูแลรักษา
ชั้นวางมีตั้งแต่ราคาประหยัดจนถึงระบบอัตโนมัติเต็มรูปแบบ ควรเลือกตามการใช้งานจริง ไม่จำเป็นต้องแพงเสมอ

หากงบน้อย Selective Rack คือคุ้มค่าที่สุด
หากต้องการประสิทธิภาพสูงมาก พิจารณา AS/RS หรือชั้นวางระบบอัตโนมัติในอนาคต

สรุป
การเลือกชั้นวางสินค้าไม่ใช่แค่ดูความแข็งแรง แต่ต้องมองเรื่องลักษณะสินค้า พื้นที่ น้ำหนัก การหมุนสินค้า ความปลอดภัย และงบประมาณทั้งหมดร่วมกัน เมื่อเลือกได้เหมาะสม จะช่วยให้คลังทำงานเร็วขึ้น ประหยัดพื้นที่ และลดต้นทุนได้ทันที